Weinig of geen gras? Vitamine E-tekort!

Gepubliceerd op 27 september '25

In deze blog lees je:

Waarom paarden die weinig of geen gras krijgen altijd een tekort aan vitamine E ontwikkelen. Je ontdekt waarom ruwvoer en krachtvoer dit gat niet dichten, welke gevolgen een tekort kan hebben en hoeveel vitamine E je paard écht nodig heeft. Ook leggen we uit wat IE/IU betekent op een supplement en hoe je zelf eenvoudig de juiste dosering berekent.

 

Paarden met weinig of geen weidegang hebben extra vitamine E nodig

Paarden halen van nature vitamine E uit vers gras. Hoeveel daarin zit, wisselt sterk. In de zomer is het gehalte hoger dan in de winter, maar ook bodem, grassoort, groeistadium en weersomstandigheden spelen een rol. Zelfs gras kan dus tekortschieten in de vitamine E-behoefte van een paard.

Heeft een paard weinig of geen weidegang en krijgt het vooral hooi of voordroog? Dan daalt de vitamine E-opname snel. Tijdens drogen en inkuilen gaat namelijk het grootste deel verloren. Ruwvoer bevat daardoor nauwelijks bruikbare vitamine E en dekt de behoefte niet.

Een eenvoudig voorbeeld laat dit zien:

 

  • Een paard van 500 kilo heeft voor onderhoud minimaal 1250 IE vitamine E per dag nodig.

  • Hooi of voordroog bevat na drogen nog maar 20–50 IE per kilo droge stof.

  • Bij een onbeperkt ruwvoeraanbod eet een paard gemiddeld 2,5% van zijn gewicht aan droge stof → bij 500 kilo is dat 12,5 kilo droge stof per dag.

  • Zelfs als je rekent met het hoogste gehalte (50 IE/kg) levert dat maar 625 IE vitamine E per dag. En de daadwerkelijke opname daarvan in het lichaam is maar 40–60%. In werkelijkheid ligt de benutbare hoeveelheid dus nog lager, waardoor het tekort alleen maar groter wordt.

Waarom krachtvoer of een balancer niet volstaat

Krachtvoer en balancers bevatten wel vitamine E, maar nooit genoeg voor paarden zonder gras. Dat komt door twee dingen:

  • De vorm – vrijwel alle voeders bevatten de goedkope, synthetische vitamine E (dl-α-tocoferol). Die wordt veel minder goed opgenomen dan de natuurlijke vorm (rrr-α-tocoferol).
  • De hoeveelheid – de dosering is bewust laag gehouden. Producenten kiezen daarvoor omdat natuurlijke vitamine E duur is en omdat het voer ook geschikt moet blijven voor paarden mét weidegang. Een hogere dosering zou het voer “onnodig” prijzig maken voor de gemiddelde eigenaar.

Gevolg: voor paarden die geen of weinig gras krijgen, is de hoeveelheid vitamine E in krachtvoer of een balancer bij lange na niet genoeg.

 

Waarom vitamine E zo belangrijk is

Vitamine E is een krachtige antioxidant. Het beschermt lichaamscellen tegen schade door vrije radicalen. Die ontstaan voortdurend in het lichaam, bijvoorbeeld tijdens de energieproductie in de spieren. Zonder voldoende antioxidanten kan dit leiden tot beschadiging van cellen en weefsels.

Daarnaast ondersteunt vitamine E:

  • Spiergezondheid → vermindert spierschade en stijfheid, bevordert herstel.
  • Zenuwstelsel → helpt bij de overdracht van zenuwprikkels en beschermt zenuwcellen.
  • Afweer → versterkt de weerstand tegen ziekteverwekkers.
  • Vruchtbaarheid → belangrijk voor merrie en veulen en voor de kwaliteit van biest.

 

Tekort aan vitamine E: vaak onzichtbaar, soms duidelijk merkbaar

Een tekort aan vitamine E leidt niet altijd meteen tot zichtbare klachten. Net zoals mensen die weinig groente en fruit eten niet per se direct ziek zijn, geldt dat ook voor paarden. Het lichaam kan een tijdlang compenseren. Maar het risico op problemen neemt toe: een tekort vergroot de kans op aandoeningen en klachten, zowel op korte als lange termijn.

Mogelijke symptomen van een vitamine E-tekort zijn onder andere:

  • Spierstijfheid, spiertrillingen of spierzwakte.
  • Verminderde bespiering, ook bij goed trainen.
  • Sneller vermoeid of minder uithoudingsvermogen.
  • Verminderde coördinatie of zelfs neurologische verschijnselen.
  • Een lagere weerstand, waardoor het paard vatbaarder is voor ziekten.

Bij ernstige of langdurige tekorten kunnen de gevolgen ernstig zijn, maar vaak begint het subtiel. Juist daarom is het belangrijk om tekorten te voorkomen in plaats van te wachten tot er klachten ontstaan.

 

Hoeveel vitamine E heeft een paard nodig?

De behoefte aan vitamine E hangt af van het gewicht, het werk en de gezondheid van het paard. Voor onderhoud is de richtlijn ongeveer 250 IE per 100 kilo lichaamsgewicht per dag. Een paard van 500 kilo komt daarmee al op 1250 IE per dag. Bij arbeid of bijzondere omstandigheden, zoals dracht, groei, stofwisselingsproblemen of spierziekten, kan de behoefte flink oplopen. In sommige gevallen is zelfs een therapeutische dosering nodig.

In het document [Vitamine E-dosering paard] vind je een overzicht van de aanbevolen hoeveelheden per situatie en aandoening. Het laat zien dat elk paard anders is en dat het altijd verstandig is de dosering af te stemmen op de individuele omstandigheden. Let op: de hoeveelheid IE wordt gegeven per 100 kg lichaamsgewicht, je moet dus zelf nog uitrekenen wat de dagelijkse dosering is voor jouw paard.

 

Wat betekent IE of IU bij vitamine E?

De hoeveelheid vitamine E in supplementen wordt meestal aangegeven in IE (Internationale Eenheden, in het Engels IU = International Units). Dit geeft de biologische beschikbaarheid aan: hoeveel vitamine E het lichaam daadwerkelijk kan benutten. Het is dus belangrijk altijd naar de waarde in IE/IU te kijken en niet alleen naar de grammen of naar de hoeveelheid poeder of olie per schepje.

Rekenvoorbeeld:

 

  • Een paard van 500 kilo heeft voor onderhoud minimaal 1250 IE vitamine E per dag nodig.
  • Stel dat je een supplement gebruikt met 250 IE per gram:
  • 1250 IE ÷ 250 IE per gram = 5 gram supplement per dag.

Zo kun je verschillende producten met elkaar vergelijken. Controleer daarom altijd goed hoeveel IE er in een supplement zit, zodat je zeker weet dat je de juiste dosering geeft. Let ook op eventuele andere toevoegingen: zijn die wel geschikt voor jouw paard? En bedenk dat een product met een lage IE-waarde per gram goedkoop kan lijken, maar je er veel meer van moet geven.

 

Conclusie

Paarden die weinig of geen gras krijgen, halen via ruwvoer en krachtvoer nooit genoeg vitamine E binnen. Aanvulling met een supplement is daarom noodzakelijk. Alleen zo blijven spieren, zenuwstelsel en weerstand optimaal beschermd.

Kom je er niet uit of zoek je een geschikt vitamine E-supplement voor jouw paard? Neem gerust contact op.

Bronnen:

  • Fagan, A. M., Stewart, J. A., & Gordon, M. E. (2020). Effects of natural versus synthetic vitamin E supplementation on antioxidant status and performance in exercising horses. Journal of Equine Veterinary Science, 94, 103222.

  • McKenzie, E. C., Valberg, S. J., Finno, C. J., & Penedo, M. C. T. (2012). Vitamin E deficiency in horses with equine motor neuron disease and equine degenerative myeloencephalomyelopathy. Journal of Veterinary Internal Medicine, 26(6), 1425–1433.

  • Merck & Co., Inc. (2023). Nutritional requirements of horses and other equids. MSD Veterinary Manual.

  • National Research Council. (2007). Nutrient requirements of horses (6th rev. ed.). Washington, DC: National Academies Press.

  • University of California, Davis – School of Veterinary Medicine. (2018). Vitamin E in horses. Center for Equine Health Horse Report.

  • Kentucky Performance Products. (2024). Elevate® W.S. product information.

Deze website is VOOR jou en DOOR jou!

Vanwege mijn achtergrond als voedingsdeskundige voor paarden, weten steeds meer paardeneigenaren mij te vinden voor voedingsadvies en vragen over het voeren van hun paarden. Ik help graag want als er iets is wat ik graag doe, dan is het wel een steentje bijdragen aan de gezondheid van een paard! Lees verder en ontdek hoe en waarom ik jou gratis antwoord kan geven op al jouw vragen! En.... hoe jij een steentje kan bijdragen aan de gezondheid van paarden van mede paardeneigenaren! Lees meer >>>